Leeslijst
Binnen de therapie maak ik gebruik van een aantal boeken die je kunnen helpen een beeld te krijgen van de achtergrond van je klachten en wat je kunt doen om er minder last van te hebben. Ik vind het belangrijk dat je de mogelijkheid hebt om je daar zelf in te verdiepen en ik wil je nieuwsgierigheid graag aanmoedigen. Ook boeken die in bredere zin verdieping geven zal ik er op zetten. Het gaat dan om boeken die handvatten geven hoe je met grote stressoren om kan leren gaan, zoals het ouderschap of geld. Het is mijn overtuiging dat als je grotere stressoren in je leven onder controle krijgt, je spanningsniveau zakt en je algehele welbevinden toeneemt en je probleemoplossend vermogen ook. Eigenlijk hebben we het dan weer over het versterken van de gezonde volwassene in schema-taal. Ik pas de lijst van tijd tot tijd aan, kijk dus vooral even rond.
"Doorbreek je patronen in vijf stappen" van Hannie van Genderen is een zelfhulpboek vanuit het schematherapiemodel. Heel bruikbaar om naast de therapie erbij te pakken om thuis verder mee aan de slag te gaan. Er staat veel uitleg in over hoe klachten in elkaar steken en oefeningen hoe je er vanaf komt.
"Ongezien opgegroeid" van Lindsay C. Gibson was een tip van een supervisor van mij en geeft een goed beeld van hoe het is om op te groeien in een gezin waarin niet voldaan wordt aan bepaalde basisbehoeftes als veiligheid en verbondenheid of spontaniteit en spel. Het gaat daarbij dus niet alleen om zaken als forse onveiligheid of mishandeling, maar ook wel over de emotionele schade die je op kunt lopen als je opgroeit in een gezin waarin ouders zelf vast zitten in extreem hoge eisen, of waarin een ouder kampt met forse kwetsbaarheid (zoals een recidiverende depressie) en daarmee langdurig niet meer emotioneel beschikbaar zijn.
Het is dus geschikt voor mensen die zich meer herkennen in de borderline of narcistische persoonlijkheidsstoornis, maar ook voor mensen die zich herkennen in de vermijdende, afhankelijke of dwangmatige persoonlijkheidsstoornis of een combinatie daarvan.
Het helpt je dus om te gaan zien wat je tekort gekomen bent, en daarnaast geeft het ook een goed beeld van de taak die je hebt om je er zelf aan te ontworstelen en wat je dan zoal tegenkomt. Het kan soms even schrikken zijn als je ziet dat je ongemerkt iets aan het doorgeven bent van je ouders waar je je niet van bewust was. In dat geval is het goed om je te realiseren dat dat niet meer dan logisch is, dat dit heel veel voorkomt en dat het lezen van dit boek en van onderstaand "Luisteren naar kinderen" van Thomas Gordon je zal helpen om deze impact te verminderen. Het doel is niet om foutloos ouderschap te bereiken (want dat bestaat niet), maar om bewust te worden en open te staan voor wat je kinderen aan je beleven en daar mee gezonde keuzes in te maken. Gezond voor beide partijen, overigens.
"Emotioneel onafhankelijk", het vervolg op bovenstaande boek van Lindsay C. Gibson. Werkt verder uit hoe je de relatie met je eigen ouders vorm kunt geven op een meer gezonde manier. De relatie met en loyaliteit aan je eigen ouders kunnen immers ook een grote bron van stress zijn. Nog steeds proberen erkenning te krijgen van een ouder, nog steeds zoeken naar de emotionele connectie die telkens nèt buiten bereik lijkt te liggen, nog steeds proberen je ouders te redden van het ongelukkige leven waarmee ze opgezadeld lijken te zitten. Wat betekent het om daarin een volwassen positie in te mogen gaan nemen? Om jezelf te gaan bieden wat je ouders je niet konden en kunnen bieden? Het boek helpt je stil te zitten de keuzes die je daarin hebt, bijvoorbeeld: is het wel haalbaar om er iets in te veranderen? Wat kan je nog wel halen uit het contact en wat moet je er niet meer in proberen te vinden? En misschien in uiterste geval: wil je dit contact nog wel en mag je dan afstand nemen? Op welke gronden "mag" je dat besluiten?
Zeker belangrijk voor jongvolwassenen, maar ook voor volwassenen die gebukt gaan onder de herhaling van interacties met hun (oudere) ouders. Praktisch, steunend en activerend.
"Luisteren naar kinderen" van Thomas Gordon is een klassieker. Een prachtig boek waarin (opnieuw weer heel praktisch) geschetst wordt hoe je op een manier kunt omgaan met je kinderen die voor jezelf tot minder strijd leidt en de kans vergroot dat je kinderen als gezonde, evenwichtige mensen opgroeien.
Het biedt iedere ouder daarmee mooie handvatten, maar zeker als je zelf opgegroeid bent in minder optimale condities en dus geen goede voorbeelden hebt kunnen internaliseren, kan het helpen om te zien a) wat je zelf gemist hebt, b) wat je allemaal al goed doet en c) waar je nog aan zou kunnen werken. Ik ga er van uit dat vaardigheid in het ouderschap doorwerkt naar een positiever zelfbeeld.
De vaardigheden die beschreven worden, zoals bijvoorbeeld de "win-win onderhandelingen", zijn trouwens ook heel goed in te zetten bij andere volwassenen, bijvoorbeeld in werkrelaties. Het biedt tegengif aan de soms onmogelijk hoge eisen die we onszelf opleggen met betrekking tot het ouderschap en het geeft erkenning dat je als ouder ook echt voor je eigen behoeftes mag (en moet!) opkomen in het contact met je kind. Het biedt daarmee extra ondersteuning om te ontsnappen aan schema-bevestigend gedrag en gezond volwassen gedrag te versterken.
"Your money or your life" van Vicki Robin is ook al een klassieker te noemen uit 1992 en zit nu in een nieuw jasje. Feitelijk geschreven voor het Amerikaanse publiek, maar als je daar wat doorheen kijkt, tref je een programma aan waarin de schrijfster je helpt om veel bewuster met je "levensenergie" om te gaan en zingeving, of een positieve levensinvulling te vinden.
Geschreven voor mensen die klem zitten in een baan waar ze ongelukkig van worden en denken dat ze zich daar maar bij neer moeten leggen, maar ook voor mensen die aan het einde van hun geld nog een stuk maand overhouden, of die zelfs in de schulden zitten. Geld is een van de grote stressoren in het leven en een veel meer bewuste attitude ontwikkelen naar de invloed van geld op je levensgeluk is dan erg helpend.
Mevrouw Robin is het met name te doen om het verbreken van de neiging om te consumeren om vervelende gevoelens te onderdrukken. Het zal daarmee ook mensen aanspreken die hun ecologische voetafdruk willen verkleinen of andere idealen nastreven.
